Araçların debriyajlarında önemli sistem parçaları bulunur. Baskı balata debriyaj sisteminin parçalarından biridir, aynı zamanda manuel araçlarda da önemli bir parçadır. Baskı balatası zaman içinde bitebilir bu durumun anlaşılması için debriyaj’a bakabiliriz. Eğer pedal normalden çok daha farklı bir hissiyat verirse baskı balatalarında bir farklılık vardır.
Baskı balata, debriyaj sisteminde bulunmaktadır. Debriyaj sisteminde motorun çalışma gücünü şanzımana iletmektedir. Böylece araç rahatça hareket edebilir, durabilir. Baskı balatasında aksi bir durum olması durumunda da sürüş güvenliği etkilenebilir.
Baskı balata görevi, baskı balata sayesinde araç gaz ve fren ile hareket edebilir, durabilir. Motorun gücü lastiklere iletilerek hareket etmesi sağlanır, ya da motorun gücünün kesilmesi sağlanır. Baskı balata aynı zamanda aracın sürtünme durumuna da etkisi vardır. Baskı balata ile debriyaj sistemi düzgün çalışabilir, düzenli kontrolleri sağlandığında ve iyi çalıştığında da uzun ömürlü bir debriyaj sistemine sahip olursunuz.
Baskı balata, sürtünme kuvveti ile motorun gücünü şanzımana aktarmaktadır. Debriyaja basıldığı anda hidrolik sisem aracılığı ile debriyaj balatası ve baskı plakası birbirinden ayrılmaktadır. Bu ayrılma sayesinde motorun gücünün lastiklere iletilmesi durdurulur. Debriyaj tekrardan serbest bırakıldığında, yaylar baskı balatasını debriyaj balatasına iter ve böylece sürtünme motorun gücünü şanzımana aktarabilir.
Baskı balata arızası aracın debriyaj sisteminde ya da debriyaj sisteminde olan herhangi bir bileşenin aşınması, zarar görmesi sonucu oluşur. Eğer debriyaj motor gücünü verimli bir şekilde alamaz, veya tamamen kesilirse ortaya çıkabilir. Genellikle bu arızaların ortaya çıkması ise motorun gücünün debriyaj tarafından doğru şekilde iletilememesi veya kesememesi yüzünden olur, balata arızaları baskı plakasının zarar görmesi ya da hidrolik sistemde oluşan sızıntılar sebebiyle görünebilir.
Debriyaj sisteminde meydana gelen baskı balata arızasının birkaç spesifik nedeni olabilmektedir. Bunlara örnek olarak aşınma ve yıpranmayı gösterebiliriz, zaman içerisinde kullanım oranına da doğru orantılı olarak baskı balatası zamanla aşınır ve yıpranır. Bu nedenle de debriyaj yavaş yavaş kavrama yeteneğini kaybeder. Baskı plakasında olan kırılma çatlaklar debriyaj sistemini doğrudan etkiler ve baskı balatasının arızasına neden olur.
Debriyajın yanlış kullanılması da baskı balatasının arızalanmasına neden olabilmektedir. Eğer debriyaja sürekli yarım basılı tutarsanız, ani iniş ve hareketler yaparsanız ya da kalabalık olan bir trafik bölgesinde çok fazla kullanırsanız bu durum baskı balatanın arızalanmasına yol açabilir. Hidrolik sıvısının sızması, azalması durumunda da baskı balatası arıza olabilmektedir. Bu nedenle de debriyaj sistemi düzgün çalışamaz.
Baskı balata arızası birkaç spesifik konu ile rahatça anlaşılabilir. Bunlardan ilk olarak kavrama problemlerini örnek gösterebiliriz, araç hareket halindeyken debriyajın kavramaması, kayması ya da sorun yaratması balata da bir sorun olduğunu bize gösterir. Farklı bir gösterge ise motorda yaşanan güç kaybı da motorun lastiklere gücü tam olarak iletememesi de bir göstergedir.
Buna bağlı olarak bir diğer gösterge ise debriyaj pedalında yaşanan sorun olabilir, eğer pedal fazla sert ya da yumuşaksa bu da baskı balatasının aşınmış veya yıpranmış, işlevinde bir sorun olduğu anlamına gelebilmektedir. Debriyaj pedalına bastığınızda pedal eğer normalden farklı bir ses veya titreşim çıkarıyorsa bu durumda da baskı balatasında bir arıza olabilir. Bunlardan birini yaşadığınız durumlarda en sağlıklı çözüm aracı en yakın zamanda kontrol ettirmeniz olacaktır.
Baskı balata arızası genellikle çok basit bir çözümle halledilebilmektedir. Sorunun kaynağını belirleyip, arıza durumunu doğru teşhis ederek çözüm üretilebilir. Bu noktada eğer arıza baskı balatasında ise parça değişimi yapmak yeterli olacaktır, bunun için önce parça temin edilmelidir, doğru parça temin edildikten sonra bu parça sorunlu olan baskı balatası ile değiştirilir, araç kriko ile kaldırılır ve şanzıman indirilir, hasarlı olan baskı balatayı çıkardıktan sonra da yeni balata takılarak değişim tamamlanır. Bütün bu aşamalardan sonra aracı test ederek sürüşe devam edebilirsiniz.
Baskı balatanın değiştirilirken teknik olarak bilgili ve deneyimli birinin yapması kritik olacaktır. Birkaç temel adım ile baskı balatasını rahatça değişebilirsiniz. İlk olarak aracı güvenli bir yerde kaldırmanız ve tekerlekleri çıkarmanız gerekir, hemen ardından şanzımanın bağlantı noktaları sökülür ve çıkarılır. Eski baskı balatası çıkarıldıktan sonra, arızalı olan baskı balatası bu noktada çıkarılır. Geriye kalan aşamalarda ise şanzımanın montajı yapılır, şanzıman tekrar yerine takılmalı ve bağlantı noktaları iyice kontrol edilerek birbirlerine bağlanır.
Tüm bu aşamalardan sonra araç kontrol edilir, güvenli sürüş için uygun olup olmadığı teyidi alındıktan sonra kullanıma tekrardan başlayabilir.
Baskı balatanın ömrü aracın kullanım koşullarına göre çok farklılık gösterebilir. Kullanım koşulları, sürücünün sürüş alışkanlıkları burada belirleyici olmaktadır. Sıkışık bir trafikte, zor bir yolda sürüş tekniklerinize bağlı olarak baskı balatasının ömrü direkt olarak etkilenmektedir. Fakat genel ortalamaya baktığımızda araçlarda baskı balatası 40.000 km ve 100.000 kilometre arasında baskı balatasının ömrü tükenmektedir. Bu kilometre aralıklarında aracınızı kontrol ettirmeniz önemli olacaktır.
Araç içinde meydana gelen tüm arızalar birbirlerini doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle baskı balatasında meydana gelen arızalar da araç içinde çok fazla alanı etkilemektedir. Yakıt tüketimi de bunlardan biridir. Baskı balatasında meydana gelen bir arıza motorun tüm gücünü etkiler, motordan gelen gücü lastiklere verimli bir şekilde iletemez ve bu nedenle motor çok daha fazla yakıt tüketmeye başlar. Fakat arıza baskı balatasının yakıtı tüketmesindeki tek etken değildir, yoğun trafik ve eğimli yollarda etki etmektedir.
Bir aracın baskı balatasında sorun olması, bitmesi durumunda muayene başarısız olacaktır. Sebebi ise sizin ve çevrenizin sürüş güvenliğini etkiliyor olmasıdır. Çünkü debriyaj ile bağlantılı olan baskı balatası bitmiş veya arızalanmışsa araç düzgün fren yapamaz ve hareket edemez. Bu nedenle eğer baskı balatasında bir arıza varsa bunu muayene etmeden önce düzeltmelisiniz.
Aşınma ve yıpranmanın olmamasının kaçınılmaz olduğu baskı balatasını, düzenli kontrol ve bakım ile uzun zamanlar kullanabilirsiniz. Fakat diğer tüm arızalarda olduğu gibi bu sorunun da hızlıca çözülmediği durumlar ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Profesyonel yardım ile sorun yaşanacak tüm ihtimalleri ortadan kaldırabilirsiniz.